Om alle leerlingen optimaal te laten profiteren van het leesonderwijs, is het belangrijk om te differentiëren en de leesontwikkeling van leerlingen goed te volgen. Er zijn verschillende differentiatiemodellen met voordelen en nadelen. Het model dat bij De Schoolschrijver gebruikt wordt om differentiatie vorm te geven is het drielagenmodel. Dit is een wetenschappelijk onderbouwd model, waarmee je ervoor kunt zorgen dat ook zwakke leerlingen optimaal kunnen leren lezen.

Drielagenmodel

Bij het drielagenmodel hanteer je drie lagen van instructie: het basisaanbod voor de hele groep, extra aanbod voor een deel dat dat nodig heeft en nog meer aanbod voor leerlingen met leesproblemen.

De eerste laag is het basisaanbod, waarbij je alle leerlingen meeneemt in de instructie op hoog niveau. In de basisinstructie lezen de leerlingen teksten op een niveau dat net hoger is dan hun eigen leesniveau.

De tekst vergt voor (bijna) alle leerlingen begeleiding om begrepen te worden. De leerkracht neemt de leerlingen mee in de tekst. Door gesprekken te voeren over de tekst, leerlingen te laten oefenen met samenvatten en dit voor te doen bij moeilijke stukjes, de tekst eerst globaal te bekijken, benodigde voorkennis aan te brengen en in te zoomen op details en die te verduidelijken, worden alle leerlingen in staat gesteld om de tekst te begrijpen.

Daarnaast lezen alle leerlingen zelfstandig boeken die zij zelf uitkiezen omdat ze ze interessant vinden of leuk. De leerkracht bespreekt met de leerlingen wat ze hebben gelezen, geeft leesvragen mee en leest soms fragmenten voor van boeken om leerlingen enthousiast te maken, of om ze verschillende soorten boeken te laten ervaren.

Bovendien speelt het voorlezen van goede boeken een belangrijke rol, boeken met rijke teksten.

Binnen laag 1 differentieer je al: leerlingen die langzamer lezen krijgen meer leestijd, om toch evenveel bladzijden te lezen, of ze krijgen aanvullende achtergrondinformatie over het onderwerp als dat nodig is of extra begeleiding bij het kiezen van geschikte boeken. Voor het grootste deel van de groep is dit aanbod voldoende om het leesniveau goed te ontwikkelen.

Leesniveau leerlingen volgen

Tijdens het lezen van de leerlingen is het belangrijk om het leesniveau van de leerlingen goed te volgen. Je houdt dan goed in de gaten hoeveel boeken de leerlingen lezen, of de boeken die zij kiezen uitdagend genoeg zijn en of de leerlingen op het gebied van woordherkenning en tekstbegrip voldoende vooruit gaan.

Tweede laag van het drielagenmodel

Als je ziet dat leerlingen achterblijven op het gebied van technisch lezen, krijgen zij bovenop het basisaanbod extra begeleiding. Dit is de tweede laag van het drielagenmodel. Deze begeleiding is meestal in de vorm van het dagelijks herhaald lezen van zelfgekozen teksten onder begeleiding in een klein groepje. De begeleiding bestaat er dan voornamelijk uit dat je ingaat op de inhoud van wat de leerlingen hebben gelezen. Ook kan de tweede laag bestaan uit preteaching, waarbij teksten vooraf al een keer worden (voor)gelezen.

Aanbod in laag 3 voor extra begeleiding

Voor sommige leerlingen blijkt dat er met deze interventie nog steeds leesproblematiek blijft bestaan. Voor hen is het nodig om aanbod in laag 3 aan te bieden. Dit aanbod komt dan bovenop het basisaanbod en bovenop de begeleiding in laag 2. Het aanbod wordt dus gestapeld. De leerling krijgt dan extra begeleiding bij het ontwikkelen van woordherkenning en de elementaire leeshandeling. Doordat de leerling wel ook wordt meegenomen in het basisaanbod en in laag 2, loopt de leerling geen achterstand op doordat hij of zij te weinig wordt blootgesteld aan rijk taalgebruik.

Voor geen enkele leerling verarmde teksten 

Een groot voordeel van het drielagenmodel is dat leerlingen geen verarmde, vereenvoudigde teksten lezen. Het risico van lezen in niveaugroepen, of het lezen van teksten die zijn aangepast aan het leesniveau van de leerlingen, is dat de achterstand van leerlingen vergroot wordt. Sterke leerlingen lezen dan teksten vol moeilijke woorden, authentiek taalgebruik en taalbijzonderheden en worden talig steeds sterker, terwijl zwakkere lezers daar niet mee in aanraking komen en vooral teksten lezen met losse, korte zinnen (die ook niet bijdragen aan het begrip door het gebrek aan context).

Het drielagenmodel is dus een model dat het leesonderwijs voor leerlingen op alle niveaus optimaliseert en dat goed onderbouwd is. 

---

De Leerlijn Lezen en Schrijven

Investeer in sterke lezers en schrijvers, investeer in effectief leesonderwijs met de Leerlijn Lezen en Schrijven van De Schoolschrijver! De Leerlijn Lezen en Schrijven van De Schoolschrijver is dé complete leesmethodiek voor begrijpend- en voortgezet technisch lezen in het basisonderwijs, voor groep 3-8. De Leerlijn is de eerste methodiek waarin lezen en schrijven in samenhang wordt aangeboden. Met een belangrijke rol als inspirator en gids voor hedendaagse kinderboekenschrijvers zoals Enne Koens, Bibi Dumon Tak, Maren Stoffels en Simon van der Geest. Lees- en schrijfplezier staat centraal.

Probeerweken

De Probeerweken geven je 4 weken de mogelijkheid om met je klas 10 digibordlessen (voorlezen, lezen en schrijven) uit te proberen zodat je een goed beeld krijgt van de Leerlijn. 

Eerst meer informatie? Volg een online sneak preview

Tijdens een gratis online sneak preview vertelt onze onderwijskundige Liesbeth Delgeijer je alles over wat de Leerlijn inhoudt en welk duurzaam resultaat je kunt verwachten. Kinderboekenschrijvers en Schoolschrijvers Ruben Prins of Enne Koens laten je met praktijkvoorbeelden en oefeningen de aanpak zelf ervaren. Onze adviseur basisscholen, Marianne Bastianen, geeft praktische informatie over o.a. planning, kosten en financiering, en beantwoordt al je vragen.